NA DIRAMAKINI
RAIS wa Uturuki, Recep Tayyip Erdogan ameshinda tena uchaguzi, kwa mujibu wa Baraza Kuu la Uchaguzi la nchi hiyo na takwimu zisizo rasmi kutoka Shirika la Anadolu, katika duru ya pili ya mchujo baada ya kushindwa kupata zaidi ya asilimia 50 ya kura zinazohitajika kwa ushindi wa moja kwa moja katika raundi ya kwanza mnamo Mei 14, 2023.
Rais wa Uturuki Tayyip Erdogan akihutubia wafuasi wake kufuatia ushindi wa mapema katika matokeo ya duru ya pili ya uchaguzi wa rais mjini Istanbul. (Picha na Reuters).Huku takribani kura zote zikiwa zimehesabiwa, Erdogan alipata asilimia 52.14 ya kura katika duru ya pili Jumapili ya Mei 28,2023 akimshinda mpinzani wake, Kemal Kilicdaroglu, ambaye alipata asilimia 47.86, kulingana na Baraza Kuu la Uchaguzi.
Matokeo hayo yanatarajiwa kuthibitishwa siku zijazo. Kura hiyo itaweka muhuri nafasi ya Erdogan katika historia huku akirefusha utawala wake wa miaka 20 kwa miaka mitano zaidi.
Tayari alikuwa ameupindua urais wa miaka 15 wa mwanzilishi wa Jamhuri ya Uturuki, Mustafa Kemal Ataturk. Erdogan alionekana nje ya makazi yake huko Uskudar, Istanbul, ambapo aliimba kabla ya kushukuru umati wa watu waliokuwa wakimpongeza.
"Tumemaliza duru ya pili ya uchaguzi wa rais kwa neema ya watu wetu," Erdogan alisema. “Mungu amependa na kuona tunastahili,kama tulivyokuwa kwa miaka 21 iliyopita."
Aliongeza kuwa, raia wote milioni 85 wa nchi hiyo ndio washindi wa duru mbili za upigaji kura mnamo Mei 14 na Mei 28,2023.
Rais pia alisema kuwa, chama kikuu cha upinzani cha Republican People’s Party (CHP) kitamwajibisha mgombea Kilicdaroglu kwa utendakazi wake mbaya, akiongeza kuwa idadi ya viti vya CHP katika bunge ilipungua ikilinganishwa na kura za 2017.
Kisha akaelekea Ankara, ambako alihutubia wafuasi katika Ikulu ya Rais. Erdogan aliupongeza umati huo, na kuwaambia kuwa suala la dharura zaidi ambalo nchi hiyo inakabiliana nalo kwa sasa ni mfumuko wa bei, kabla ya kuongeza kuwa sio shida ngumu kusuluhisha.
Takwimu rasmi zinaonesha kuwa mfumuko wa bei nchini Uturuki ulikuwa asilimia 50.5 mwezi Machi, chini kutoka juu ya asilimia 85.6 mwezi Oktoba.
"Suala la dharura zaidi... ni kuondoa matatizo yanayotokana na ongezeko la bei linalosababishwa na mfumuko wa bei na kufidia hasara za ustawi," rais alisema.
Erdogan ameongeza kuwa, kuponya majeraha ya tetemeko la ardhi la mwezi Februari na kujenga upya miji na maeneo iliyoharibiwa na maafa hayo ya asili kutaendelea kuwa miongoni mwa vipaumbele vyake. "Mioyo na mikono yetu itaendelea kuwa kwenye eneo la tetemeko la ardhi," Erdogan alisema.
Katika maoni yake ya kwanza baada ya kubainika kuwa Erdogan ataendelea kuwa rais, Kilicdaroglu alisema kwamba ataendeleza kile alichokiita "mapambano ya demokrasia".
"Njia zote za serikali zilihamasishwa kwa ajili ya chama kimoja cha kisiasa na kuwekwa kwenye miguu ya mtu mmoja," kiongozi wa CHP alisema.
"Ningependa kuwashukuru wakuu wa National Alliance, mashirika yao, wapiga kura wetu, na wananchi ambao walilinda masanduku ya kura na kupigana dhidi ya shinikizo hizi zisizo za maadili na kinyume cha sheria."
Licha ya hasara hiyo, Kilicdaroglu bado hajajiuzulu, ingawa wito wa kumtaka afanye hivyo sasa huenda ukaongezeka.
Kilichojiri
Aidha, katika kipindi cha uchaguzi cha miezi miwili kilishuhudia moja ya kampeni chungu zaidi katika kumbukumbu za hivi karibuni.
Erdogan mara kwa mara alimtaja mpinzani wake kuwa anaungwa mkono na "magaidi" kutokana na kuungwa mkono na chama kikuu kinachounga mkono Wakurdi, wakati Kilicdaroglu alimaliza kampeni kwa kumwita Erdogan "mwoga".
Kampeni hiyo ilichukua sauti ya utaifa, huku upinzani hasa ukiahidi kuwalazimisha Wasyria na idadi nyingine ya wakimbizi kuondoka.
Kura ya marudio ya Jumapili ilikuwa mara ya kwanza tangu uchaguzi wa moja kwa moja wa rais kuanzishwa mwaka 2014 na kura hiyo ilifikia hatua ya pili.
Licha ya wananchi kuitwa kupiga kura tena wiki mbili baada ya uchaguzi wa awali wa Mei 14, waliojitokeza walisalia karibu asilimia 85 ambapo zaidi ya Waturuki milioni 64 ndani na nje ya nchi walikuwa na haki ya kupiga kura.
Ni uchaguzi ambao ulifanyika kipindi ambacho Taifa hilo lilinapitia katika historia ya mgogoro wa gharama ya maisha ambao ulisababisha mfumuko wa bei kufikia asilimia 85 mwezi Oktoba na matetemeko ya ardhi mwezi Februari ambayo yaliua zaidi ya watu 50,000 huko Kusini Mashariki mwa nchi.
Erdogan, ambaye aliingia madarakani mwaka 2003, awali akiwa waziri mkuu, alitoa dira ya maendeleo zaidi, akiahidi kuendeleza maboresho yaliyofanywa na serikali yake ya Chama cha Haki na Maendeleo (AK Party).
Kufuatia mafanikio yake katika uchaguzi wa bunge, Chama cha AK na washirika wake kilishinda viti 323 kati ya 600- Erdogan pia aliweza kuahidi utulivu uliotolewa kwa kudhibiti bunge na serikali.
Kilicdaroglu, wakati huo huo, aliahidi demokrasia na kurudisha nyuma "utawala wa mtu mmoja" wa Erdogan wakati akishughulikia kile alichokiita usimamizi mbaya wa kiuchumi.
Sauti ya uzalendo kabla ya duru ya pili ya uchaguzi wa urais ilikuwa kwa kiasi fulani kutaka kuungwa mkono na wapiga kura waliomuunga mkono Sinan Ogan, mgombea ambaye alipata zaidi ya asilimia tano ya kura mnamo Mei 14. Hatimaye Ogan alimuunga mkono Erdogan, lakini wazalendo wengine walimuunga mkono Kilicdaroglu.
Erdogan alifikia asilimia 49.5 katika duru ya kwanza dhidi ya asilimia 44.9 ya Kilicdaroglu. Baada ya kuvumilia miezi miwili iliyopita ya kampeni, wapiga kura sasa wana miezi 10 ya kujiimarisha kwa uchaguzi wa mitaa mwezi Machi, wakati Erdogan atashinikiza kutwaa tena miji ikiwa ni pamoja na Istanbul na Ankara ambayo ilichukuliwa na upinzani mwaka 2019. (Al Jazeera)