TANZANIA,BORA KUISHANGILIA-1:Chuo Kikuu cha Dar es Salaam

NA LWAGA MWAMBANDE

HISTORIA inaonesha kuwa, Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM) ndicho chuo kikuu kikongwe na chuo kikuu cha umma katika Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.

Chuo hiki kipo kilomita 13 upande wa Magharibi mwa jiji la Dar es Salaam, kinachukua ekari 1,625 eneo kilipo maarufu zaidi Mlimani.

Taasisi hii ya umma ilianzishwa Oktoba 25, 1961 kama Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UCD), kikiwa ni chuo shirikishi cha Chuo Kikuu cha London.

Aidha, historia inaonesha kuwa, awali kilikaribishwa kwa muda katika majengo ya Tanganyika African National Union (TANU) kwa sasa Mtaa wa Lumumba, Dar es Salaam tangu kuanzishwa kwake hadi 1964 kilipohamishiwa eneo la sasa la Mlimani.

Wakati wa kuanzishwa kwake, kilikuwa na kitivo kimoja tu, Kitivo cha Sheria, na wanafunzi 13 kati yao mmoja wa kike, Julie Manning.

Mnamo 1963, kwa pamoja viliunda chuo kikuu cha Chuo Kikuu cha Afrika Mashariki vikijumuisha Chuo Kikuu cha Makerere nchini Uganda na Chuo Kikuu cha Nairobi nchini Kenya. Aidha, UDSM kilikuwa chuo kikuu kamili Julai Mosi, 1970 kupitia Sheria Na. 12 ya 1970.

Kwa sasa,UDSM kimekua zaidi kwa maana ya uzalishaji wa wanafunzi, vitengo vya kitaaluma, uwezo wa utafiti na programu za kitaaluma.

Ina vyuo vikuu viwili vinavyounda Chuo Kikuu cha Dar es Salaam cha Elimu kilichopo Dar es Salaam na Chuo Kikuu cha Elimu cha Mkwawa, kilichopo Iringa.

Pia kuna vyuo saba vya kampasi, shule nne na taasisi tano zinazohudumia idara nyingi za masomo zinazoshughulikia programu anuwai, na kukifanya kuwa chuo kikuu cha kipekee.

Programu za kitaaluma zinazotolewa zinaongoza kwa kutunukiwa vyeti, diploma, na shahada za kwanza na za uzamili. Jumla ya programu 370 zikiwemo 17 zilizofundishwa PhD; 99 PhD kwa thesis; 142 Masters; 10 Shahada ya Uzamili; 92 shahada ya kwanza; 5 cheti, na 6 diploma hutolewa katika vitengo mbalimbali vya kitaaluma.

Zinajumuisha programu za masomo ya jioni iliyoundwa ili kutoa fursa hasa kwa watu walioajiriwa, ingawa mtu mwingine yeyote anayevutiwa na sifa zinazohitajika za kuingia anaweza kutuma maombi.

Idadi ya wanafunzi waliodahiliwa imefikia 39,958 katika mwaka wa masomo 2020/2021. Wanafunzi wa kike ni asilimia 46 ya wanafunzi wote na juhudi zaidi zimekuwa zikiendelea ili kuongeza uwiano huu.

Kila mwaka, UDSM inapokea idadi kubwa ya maombi ya wanafunzi wanaovutia kujiunga na programu zao mbalimbali kuliko uwezo uliopo wa sasa.

Katika Jubilee yake ya Dhahabu ya miaka 60 iliyosherehekewa mwaka 2011, UDSM ilizindua Dira yake ya 2061, ambayo inaoonesha njia ya maendeleo yake ya baadaye. Mkazo umewekwa kwenye mafunzo ya utafiti na uzamili.

Matokeo yake, kumekuwa na matokeo bora na idadi ya wanafunzi wa shahada ya uzamili wanaohitimu kila mwaka imeongezeka kwa kasi.

Kama kielelezo, ikilinganishwa na wanafunzi 34 waliohitimu PhD mwaka 2013, kulikuwa na wanafunzi 72 wa PhD waliohitimu mwaka 2016 na idadi iliongezeka hadi 80 na 85 mwaka 2017 na 2018 mtawalia.

Ili kukidhi ongezeko la wanafunzi wa shahada ya uzamili UDSM ilianzisha sherehe za kuhitimu katikati ya mwaka 2019 na watahiniwa 47 wa PhD walitunukiwa digrii zao katika mahafali hayo ya kwanza ya katikati ya mwaka.

UDSM pia imeweka ufadhili wa masomo kwa makundi mbalimbali ya wanafunzi wanaotaka kuendelea na mafunzo yao ya shahada ya kwanza na uzamili.

Wazo la Chuo Kikuu cha Dar es Salaam

Wazo la Chuo Kikuu liliibuliwa katika Mkutano Mkuu wa Mwaka wa 1958 wa TANU. Ilipendekezwa na Amos Kesenge aliyekuwa Katibu Mkuu wa TANU wakati huo.

Alisema, “watu wa Tanganyika ndio wenye kiu na njaa ya elimu. Elimu ni ufunguo wa maendeleo ya maisha ya watu katika nchi hii na kwa maendeleo bora ya taifa lazima kuwe na watu wenye elimu, maarifa na hekima.”

Wanachama walikubaliana kwamba Chuo Kikuu kinapaswa kuwa nje ya siasa za vyama na hivyo kila mtu anapaswa kuchangia kwa hali na mali zikiwemo fedha taslimu.

Mchango wa kujenga Chuo Kikuu ulianzishwa na Kampuni ya Tanganyika African Newspaper Company Limited kwa kuandaa mechi ya mpira wa miguu na fedha zote zilizokusanywa ziliwekwa kwenye mfuko wa chuo kikuu.

Katika hafla ya kukabidhi kombe la ushindi, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, Mwenyekiti wa TANU, aliomba watu waungane katika jitihada za kuanzisha Chuo Kikuu ili kuepuka kutegemea Vyuo Vikuu vya nje ambavyo ni ghali sana na vilikuwa na itikadi tofauti.

Aliwataka wanachama wa TANU kuchangia shilingi 50 wakati huo kila mmoja huku wengine wakichangia shilingi 2/= kila mmoja. Hadi Machi 16, 1958 mfuko wa chuo ulikuwa na shilingi 1,971. Ifuatayo ni orodha ya baadhi ya watu waliochangia kwa fedha taslimu za Kitanzania katika mabano.
    
Bw.Salum Athuman (500),D.P.K. Makwaia (500), Mwalimu Julius Kambarage Nyerere (200),Juma Mzee (150), Ibrahim Bofu (150),Scheneider Plantan (100),Abdallah Said (100),Athuman Abdrahaman (100),Messrs Jayanti Stores (100),Alli Chande (100), Kondo Salum (100),Athuman Aman (100),Lucas Masungwa (100), Mahadi  Mwinyichuma (100),Abbas Sykes (100), Makata Mwinyimtwana (100),Elias Mlimga (100),Abbas Max (50),Salum Athuman (50) nq Korongo Juma (50).

Wengine ni Alli Mohamed (50),Mohamed Sefu (50),Hamisi Hassan (50),Hamisi Tambwe (50), Mabwana Thankers (50),Sultani Dibega (50),Yusufu Abdallah (50),Msibu Seleman (50),Rajabu Athumani (50), Alli Abdallah (50), Mohamedi   Makunde (50), Hussein Kahumu (50), Mrisho Bilal (50), Francis Kashaija (50),Idi Faiz Mafungo (50),Max Mbwana (50), Y. Max (50), Alli H. Tambwe (50),Hassan Muhosini (50), Bakari Mzee (50) na Saidi Salum (50).
    
Pia, Mgeni Saidi (50),Salehe Abdallah (50),Mzee Mwinyichande (50),Sharia Bofu (50),Khalili Marjani (50),Salum Kambi (50),Abdallah Salum (50),    Jumanne Selemani (50), Hadja Yakubu (50),Tuhuma  Daudi  Kirumbi (50),Costa Albert (50),R.Machado Plantan (50),Salum Hamisi (50),Maneno Kilongora (50),Ferdinand Basimaki (50),Nicholas Kuhanga (50),J. Mohamedi Rashidi (50),Zayyid Hamisi (50), Alli Saidi (50) na F. V. Mponji (50).

Aidha,Mariam Madenge alichangia shilingi 50, Abubakari Alli (50), Ajed Fundi (50),Mohamedi Omari (50),Salum Mlapakoro (50),M.S.Shinene Durry (50),Isidore Kulunga (50),Rus Makuwege (50),Alimasi Sefu (50),Lila Mwinyikondo (50),Panya Majaliwa (50),Abdallah Simba (50),Issa  Kidevu (50),Bakari Ramadhani (50),Mzee Chanzi (50), S.M.B.Mohamed (50), Juma Sefu (50),John Ndyeshobola (50),Saidi Nassoro (50) na Mwana Asha (50).
    
Tausi Jumbe (50),E. A. Kisenge (50), Zuberi Mwanyimali (50),Abbas Mwinyimali (50),Mariam Yusufu (50),Aman Khalfan (50),Alli Seffu (50),Mgaya Hussein (50),Mohamed Alli (50),G.M.Tanda (50),J.I.Kimila (50),Mary Laurent (50),Chairman Tatu Mzee (50),S. M. Mulawa (50),Mwinyimbegu Dibibi (50),J.M.Sefu (50),Simba Chanzi (50),

Abdallah Pazi (50),Halima Masonga (50),Issa Masudi (50),R.I.Simkoko (50),Salehe Kilema (50),Yusufu Athumani (50),Ibrahim Abdallah (50),Ibrahim Mababubu (50),Sellam Ahmed (50),Kawambwa Khire (50),Mohamedi Alli (50)na Ally Shamte Costa (200).
 
Mshairi wa kisasa, Lwaga Mwambande anasema, juhudi na bidii za wazee wetu ndiyo zilizaa chuo hiki ambacho kimekuwa na mafanikio makubwa huku kikitoa idadi kubwa ya wasomi ambao wanashika nyadhifa mbalimbali duniani. Endelea:

1.Kwa elimu Tanzania,
Vyuo vikuu sikia,
Ndipo tulipoanzia,
Tukatamba duniani.

2.Chuo tunajivunia,
Hapa kwetu Tanzania,
Nchi kimetangazia,
Tunatamba duniani.

3.Mlimani wasikia,
UDSM nakwambia,
Hicho tunajivunia,
Cha kwanza hapa nchini.

4.Wengi wameshapitia,
Elimu kujipatia,
Kote tunawasikia,
Hapa pia ugenini.

5.Nchi waitumikia,
Kazi wakitufanyia,
Huduma kutupatia,
Hapa na ughaibuni.

6.Pale kilipoanzia,
Elimu kutupatia,
Kitivo kilianzia,
Kisikie sikioni.

7.Lumumba waisikia,
Mtaa nakutajia,
Ndipo kilipoanzia,
Dar es Salaam jijini.

8.Na Kitivo cha Sheria,
Ndicho kilichoanzia,
Wasomi kutupikia,
Wafanye kazi nchini.

9.Wende wapi Tanzania,
Kama ukiulizia,
Asiwepo kukwambia,
Amesoma Mlimani?

10.Namba moja Tanzania,
Vyuo vikuu sikia,
Vingine vyafuatia,
Ukichunguza nchini.

11.Uhuru kupigania,
Afrika nakwambia,
Wote walikitumia,
Kwa mijadala makini.

12.Wasomi kukutajia,
Wengi sana nakwambia,
Itoshe kukisifia,
Hicho ni bora nchini.

13.Marais Tanzania,
Hata nje nakwambia,
Baadhi wamepitia,
Chuo Kikuu nchini.

14.Mkapa alipitia,
Elimu kujipatia,
Sote twamkumbukia,
Alitumika nchini.

15.Yale tunamsifia,
Alofanya Tanzania,
Elimu ilichangia,
Chuo kikuu nchini.

16.Rais wa Nne pia,
Kikwete nakutajia,
Uchumi ulimwingia,
Chuo kikuu nchini.

17.Tangu tunamjulia,
Nchi ametumikia,
Hadi juu lifikia,
Ikulu ni kileleni.

18.Bado twamfurahia,
Kila tukimsikia,
Mengi alotufanyia,
Tunafaidi nchini.

19.John Magufuli pia,
Shahada lijipatia,
Tatu zote nakwambia,
Ni hapahapa nchini.

20.Rais wa Tanzania,
Alotengeneza njia,
Misimamo yenye nia,
Akiwa madarakani.

21.Yale tulifikiria,
Magumu kujifanyia,
Kichwakichwa liingia,
Sasa tuko furahani.

22.Moja alotufanyia,
Toka waliamulia,
Ni Dodoma kuhamia,
Wote wa serikalini.

23.Sasa tunafurahia,
Makao makuu pia,
Ni kiti cha Tanzania,
Yatamalaki amani.

24.Makamu Rais pia,
Waziri Wakuu pia,
Hapo wameshapitia,
Kwa elimu vitabuni.

25.Marais nje pia,
Nchini waloingia,
Kwao wakikukimbia,
Walisoma Mlimani.

26.Wachache takutajia,
Wale ninakumbukia,
Tena tunajivunia,
Hapa kwetu duniani.

27.John Garang sikia,
Chuoni alipitia,
Rais alifikia,
Wa Sudani ya Kusini.

28.Nani hajamsikia,
Museveni huyu pia?
Elimu lijipatia,
Hapa kwetu Mlimani.

29.Desire Kabila pia,
UDSM lipitia,
Chuo twakifagilia,
Maarufu duniani.

30.Miaka tupofikia,
Kwa elimu Tanzania,
Vyuo vingi vyajazia,
Wasomi wengi nchini.

31.Lakini inasalia,
Hii yetu historia,
UDSM lianzia,
Vyuo vikuu nchini.

32.Hii ndiyo Tanzania,
Ambayo twajivunia,
Ni mengi ya kuvutia,
Na pekee duniani.

33.Uliyepo furahia,
Na ujaye karibia,
Uione Tanzania,
Kwa dunia bustani.

34.Bora kuishangia,
Nchi yetu Tanzania,
Mungu ametujalia,
Utajiri na Amani.

Lwaga Mwambande (KiMPAB)
lwagha@gmail.com 0767223602

Diramakini

DIRAMAKINI is Tanzanian news media house established to play role in shaping the global agenda through telling true stories by delivering quick and in-depth.Our readers trust our coverage of the issues that matter most to them. Our agenda-setting journalism attracts. Contact us on diramakini@gmail.com OR +255 719 254 464.

Post a Comment

Previous Post Next Post

International news