PORT LOUIS-Mkuu wa Misheni ya Uangalizi wa Uchaguzi ya SADC (SEOM) katika Uchaguzi Mkuu wa Mauritius Mhe. Jaji (Mstaafu) Mohammed Chande Othman, amezindua misheni hiyo jijini Port-Louis, Mauritius, kwa niaba ya Mwenyekiti wa Asasi ya Siasa, Ulinzi na Usalama ya SADC na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan.
Uzinduzi huo uliofanyikia kwenye Kituo cha Sanaa cha Caudan, pia umewapeleka rasmi waangalizi wa uchaguzi 35 kwenye wilaya 10 za kiutawala kwa ajili ya kazi hiyo.
Katika hotuba yake, Mheshimiwa Chande alibainisha dhumuni kuu la misheni hiyo ni kufanya tathmini ya mwenendo wa uchaguzi nchini Mauritius kwa kuzingatia katiba na kanuni za uchaguzi za nchi hiyo, pamoja na misingi iliyowekwa katika Kanuni na Miongozo ya SADC inayosimamia Uchaguzi wa Kidemokrasia kwa nchi wanachama.
"Dhamira yetu siyo tu kuangalia uchaguzi, bali ni kuchangia kwa njia ya kujenga, huku tukifanya tathmini ya kina kama uchaguzi unazingatia viwango vya kidemokrasia," alisema Mheshimiwa Chande.
Akizungumza mbele ya wadau mbalimbali waliofika kwenye uzinduzi huo ikiwemo Jumuiya ya Wanadiplomasia, Mhe. Chande alitambua kazi kubwa inayofanywa na SADC katika kusimamia chaguzi kwenye ukanda wa Kusini mwa Bara la Afrika ambapo alieleza kuwa uchaguzi wa Mauritius ni sehemu ya mfululizo wa chaguzi kwenye nchi wanachama saba wa SADC wenye takribani raia milioni 130, jambo ambalo linadhihirisha ukomavu wa demokrasia kwenye ukanda huo.
SEOM, ambayo ilianza kazi zake za maandalizi ya usimamizi wa uchaguzi nchini humo mnamo tarehe 28 Oktoba, inajumuisha waangalizi 73, kutoka nchi nane wanachama wa SADC.
Timu ya waangalizi 35 waliobobea kwenye masuala ya uangalizi wa chaguzi itapelekwa kwenye majimbo yote ya uchaguzi ambapo wataangalia masuala mazima ya maandalizi kabla ya uchaguzi, taratibu za siku ya uchaguzi, na shughuli baada ya uchaguzi.
Vigezo muhimu vya uangalizi ni pamoja na uhuru wa wananchi kujieleza, upatikanaji wa vituo vya kupigia kura, muda wa kufunguliwa na kufungwa kwa vituo vya kupigia kura, elimu ya wapiga kura, na ubora wa taasisi za uchaguzi.
Mheshimiwa Chande alisisitiza kuwa mambo haya ni muhimu katika kuhakikisha kuwa uchaguzi sio tu unafuata taratibu, bali pia unakidhi matarajio ya kidemokrasia ya wananchi wa Mauritius.
Akijibu maswali ya waandishi wa Habari, Mheshimiwa Chande alisifu wananchi wa Mauritius kwa kuwa na imani kubwa na vyombo vyao vya kuendesha uchaguzi.
Alisisitiza kuwa ni nchi chache sana barani Afrika ambazo zina idadi kubwa ya wapiga kura, lakini pia kufanikisha kuwasajili kwa asilimia 98 kwenye daftari la wapiga kura.
Alisema hii ni hatua kubwa sana ya demokrasia nchini humo, na inahamasisha wananchi wengine barani Afrika kufuata nyayo hizo na kutimiza haki ya kikatiba.
Aliwasihi wadau mablimbali wakiwemo vyama vya siasa, asasi za kiraia, na vyombo vya habari, kuendesha shughuli zao kwa amani ili uchaguzi huo ufanyike katika mazingira ya amani na utulivu.
Aliwahimiza wananchi wa Mauritius kujitokeza kwa wingi kama walivyojiandikisha, kutumia haki yao ya kikatiba, kupiga kura na kuheshimu matokeo ya uchaguzi, ambayo SEOM itayaangalia kwa karibu.
Taarifa ya awali ya matokeo ya uangalizi wa SEOM itatolewa tarehe 12 Novemba 2024, siku mbili baada ya kupigwa kura tarehe 10 Novemba, 2024.
Misheni ya Uangalizi wa Uchaguzi ya SADC nchini Mauritius ina wajumbe wapatao 73 kutoka nchi nane (8) Wanachama wa SADC ambazo ni Jamhuri ya Botswana, Mozambique, Namibia, Afrika Kusini, Zambia na Zimbabwe, Ufalme wa Eswatini na Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.Waangalizi hao wa uchaguzi walipitia mafunzo ya siku nne kuanzia tarehe 1 hadi 4 Novemba 2024, ili kupata ufahamu na muktadha wa uchaguzi nchini Mauritius. Waangalizi hao watapelekwa katika wilaya kumi za kiutawala za Mauritius, ambazo ni Black River, Flacq, Grand Port, Moka, Pamplemousses, Plaines-Wilhems, Port-Louis, Rivière du Rempart, Savanne na Rodrigues.