NA MARY GWERA
Mahakama Zimbabwe
Rais wa Mahakama ya Afrika ya Haki za Binadamu na Watu na Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Imani Daud Aboud amesema kuwa thamani ya utu wa binadamu haiwezi kuonekana kama hakuna usimamizi na utekelezwaji dhahiri wa haki za binadamu.
Rais wa Mahakama ya Afrika ya Haki za Binadamu na Watu na Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Imani Daud Aboud akiwasilisha hotuba yake leo tarehe 01 Novemba, 2024 katika Mkutano wa saba wa Mahakama za Mamlaka ya Kikatiba Afrika unaofanyika mjini Victoria Falls nchini Zimbabwe.
Akiwasilisha hotuba yake leo tarehe 01 Novemba, 2024 katika Mkutano wa saba wa Mahakama za Mamlaka ya Kikatiba Afrika unaofanyika mjini Victoria Falls nchini Zibwabwe, Mhe. Aboud amesema, hakuna mtetezi wa haki za binadamu anayestahili jina hilo ambaye ana shaka yoyote juu ya thamani ya msingi ya utu wa binadamu katika kuunda mazungumzo ya haki za binadamu ya wakati wetu.
“Hati za kihistoria, kama vile Magna Carta (1215), Mswada wa Haki za Kiingereza (1689), Azimio la Ufaransa la Haki za Binadamu na Raia (1789), na Katiba ya Marekani na Mswada wa Haki za Haki (1791), zote zinaelekeza kwenye utu wa binadamu na haja ya kulinda haki zao za binadamu. Hati hizi ni vitangulizi vya hati nyingi za leo zinazozungumzia kuhusu umuhimu wa haki za binadamu,” amesema Mhe. Aboud.
Jaji Mkuu wa Tanzania, Mhe. Prof. Ibrahim Hamis Juma (kushoto) pamoja na Jaji Mkuu Mstaafu wa Tanzania, Mhe. Mohamed Chande Othman (kulia) wakiwa katika Mkutano wa Saba wa Mahakama za Mamlaka ya Kikatiba Afrika unaofanyika mjini Victoria Falls nchini Zibwabwe.
Ni muhimu kwa Mahakama za Kikatiba kujiimarisha, kuwekeza katika elimu ya haki za binadamu, kukuza utawala wa sheria na ushirikiano wa kikanda.
“Ni lazima tuhakikishe kwamba Mahakama zetu ni huru, hazina upendeleo na zimeandaliwa nyenzo zinazohitaji ili kutoa haki ipasavyo, hili linahitaji kuwekeza katika mafunzo ya Mahakama, kuboresha miundombinu ya Mahakama na kuwalinda Majaji dhidi ya ushawishi usiofaa,” ameeleza Mhe. Aboud.
Ameongeza kuwa, asili ya dhana ya haki za binadamu kama inavyosisitizwa na wanafalsafa wakubwa kama vile John Locke, Immanuel Kant, Jeremy Bentham, Aristote, ilitokana na imani kwamba kila mtu, kwa mujibu wa ubinadamu wake, anastahili haki fulani za binadamu na stahili hizo ni kwa sababu tu ya wao kuwa binadamu.
Sehemu ya washiriki wa Mkutano wa Saba wa CJCA wakisikiliza hotuba iliyokuwa ikitolewa na Rais wa Mahakama ya Afrika ya Haki za Binadamu na Watu na Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Imani Daud Aboud (hayupo katika picha) leo tarehe 01 Novemba, 2024 Victoria Falls nchini Zimbabwe.
“Kwa kuzingatia umuhimu wa utu wa binadamu katika dhana na kufurahia haki za binadamu, haishangazi kwamba leo haki za binadamu na utu wa binadamu vinatazamwa kuwa pande mbili za sarafu moja,” amesema Mhe. Aboud.
Rais huyo ameeleza kuwa, Nchi Wanachama wa Umoja wa Afrika na Umoja wa Afrika wenyewe zimeweka hatua za kikatiba, sheria na nyinginezo ili kuimarisha uendelezaji na ulinzi wa haki za binadamu na watu katika bara hilo.
Ameongeza kuwa, thamani na kanuni ya utu wa binadamu sasa ni sifa ya mazungumzo ya kisiasa ya Kiafrika huku akikiri kuwa, Viongozi wa Kiafrika wamefikia utambuzi kwamba haki za binadamu, utu, maendeleo na amani vina uhusiano usioweza kutenganishwa.
Aidha, ameeleza kwamba, katika ngazi ya kitaifa, katiba za takribani, kama si zote za nchi za Kiafrika zinatoa kanuni na ulinzi wa kisheria wa haki za binadamu.
“Katiba nyingi hutoa kanuni au taratibu za haki za binadamu na zimejumuisha au kuingiza kanuni za kimataifa za haki za binadamu katika sheria zao ndani ya nchi.
Rais wa Mahakama ya Afrika ya Haki za Binadamu na Watu na Jaji wa Mahakama Kuu ya Tanzania, Mhe. Imani Daud Aboud akifuatilia kinachojiri katika mkutano wa saba wa CJCA mara baada ya kuwasilisha hotuba yake katika Mkutano huo.(Picha na MARY GWERA, Mahakama ya Tanzania)."Nchi nyingi pia zimeanzisha mifumo ya kimahakama ya kutafsiri, kukuza, kulinda na kutekeleza haki za binadamu ndani ya mipaka yao. Hizi ni pamoja na Mahakama za kawaida, Mahakama za Kikatiba, Taasisi za Kimataifa za haki za binadamu na kadhalika,” amesema Mhe. Aboud.
Aidha, amebainisha kuwa, Mahakama ya Afrika ya Haki za Binadamu na Watu na Mahakama nyingine za kikanda na za kimataifa za haki za binadamu zina taratibu za kisheria ambazo zinasisitiza kuwa utu wa binadamu ni lazima uzingatiwe katika kutafsiri, kulinda na kutekeleza haki za binadamu katika himaya zao.